Historia i rozwój platform
eBay został założony przez Pierre’a Omidyara w 1995 roku jako AuctionWeb, będący początkowo częścią jego osobistej strony internetowej. Jego celem było stworzenie platformy aukcyjnej, na której ludzie mogliby sprzedawać i kupować przedmioty w systemie licytacji. Pierwszym sprzedanym przedmiotem był uszkodzony wskaźnik laserowy, co zapoczątkowało sukces platformy. W 1997 roku AuctionWeb przekształcił się w eBay, a liczba aukcji szybko rosła, stając się miejscem handlu nie tylko dla prywatnych sprzedawców, ale także dla małych firm. W 2000 roku wprowadzono system “Kup Teraz”, umożliwiający natychmiastowy zakup po ustalonej cenie, co zwiększyło atrakcyjność platformy dla szerokiego grona klientów. W ciągu kolejnych lat eBay dokonał ekspansji międzynarodowej, uruchamiając swoje witryny w wielu krajach, m.in. w Wielkiej Brytanii, Niemczech i Australii. Dziś eBay obsługuje miliony użytkowników na całym świecie, umożliwiając zarówno sprzedaż aukcyjną, jak i bezpośrednią.
Amazon został założony w 1994 roku przez Jeffa Bezosa jako księgarnia internetowa. Działalność rozpoczęła się w garażu Bezosa, a początkowa sprzedaż książek online szybko zyskała popularność. W 1997 roku Amazon zadebiutował na giełdzie NASDAQ, co zapewniło firmie dodatkowy kapitał na ekspansję. W miarę rozwoju Amazon zaczął rozszerzać swoją ofertę na inne produkty, takie jak elektronika, zabawki, odzież czy artykuły gospodarstwa domowego. Innowacyjny system rekomendacji, bazujący na wcześniejszych zakupach klientów, szybko stał się jednym z najważniejszych narzędzi platformy, przyciągając coraz więcej kupujących. W 2005 roku wprowadzono usługę Amazon Prime, która za stałą opłatę roczną oferowała bezpłatną dostawę w ciągu dwóch dni. Usługa ta okazała się ogromnym sukcesem i z czasem została rozszerzona o dodatkowe korzyści, takie jak dostęp do strumieniowania filmów, seriali i muzyki.
Jak działają platformy?
eBay funkcjonuje jako globalna platforma handlowa, umożliwiając zarówno klientom indywidualnym (C2C), jak i firmom (B2C) sprzedaż oraz kupno towarów. Ten różnorodny ekosystem sprawia, że eBay stał się miejscem dla unikatowych produktów, od rękodzieła po elektronikę, a także dla firm oferujących zupełnie nowe produkty. Początkowo eBay funkcjonował wyłącznie jako platforma aukcyjna, gdzie sprzedawcy mogli wystawiać produkty, a kupujący licytowali ich cenę. Z czasem wprowadzono jednak opcję “kup teraz”, umożliwiającą natychmiastowy zakup po ustalonej cenie. Te dwa systemy zapewniają użytkownikom elastyczność w wyborze preferowanej formy sprzedaży i kupna towarów. Model zarobku eBaya opiera się głównie na prowizjach od sprzedaży, czyli opłatach pobieranych od sprzedawców po udanej transakcji, oraz na opłatach za wystawianie, które obejmują dodatkowe koszty za promowanie ofert oraz wystawianie w wybranych kategoriach. Prowizje od sprzedaży wynoszą zazwyczaj od 5% do 12%.
Amazon prowadzi sprzedaż detaliczną produktów jako sprzedawca, konkurując bezpośrednio z innymi firmami. Własne magazyny, zaawansowana logistyka oraz system zarządzania zapasami pozwalają firmie oferować szeroką gamę produktów z szybką dostawą. Amazon oferuje także platformę Marketplace, gdzie zewnętrzni sprzedawcy mogą sprzedawać swoje produkty. Istnieją dwa główne modele: Fulfillment by Amazon (FBA), w którym sprzedawcy wysyłają swoje produkty do magazynów Amazona, a firma zajmuje się magazynowaniem, pakowaniem i wysyłką; oraz Fulfillment by Merchant (FBM), gdzie sprzedawcy samodzielnie przechowują i wysyłają produkty do klientów. Model zarobku Amazona jest bardziej zdywersyfikowany niż w przypadku eBaya. Obejmuje on sprzedaż bezpośrednią, czyli dochody z własnej sprzedaży detalicznej, oraz Marketplace, na którym firma zarabia dzięki prowizjom i opłatom od sprzedawców zewnętrznych. Model ten sprawia, że Amazon jest jedną z najbardziej dochodowych firm na świecie.
Jak robi się na nich zakupy?
eBay oferuje unikalny system zakupów, umożliwiając klientom zarówno licytowanie w aukcjach, jak i natychmiastowy zakup produktów za pomocą opcji „Kup Teraz”. Aukcje pozwalają kupującym przedmioty po niższej cenie poprzez konkurencyjne licytowanie. Interfejs użytkownika eBaya jest prosty i intuicyjny, co ułatwia przeglądanie tysięcy ofert. Strona główna jest personalizowana na podstawie wcześniejszych wyszukiwań i zakupów, co pozwala na prezentowanie spersonalizowanych rekomendacji. Dodatkowo, klienci mogą korzystać z zaawansowanych filtrów wyszukiwania, aby zawęzić wyniki do preferowanych kategorii, cen, lokalizacji i wielu innych parametrów. eBay wprowadził system ocen i opinii, aby zwiększyć bezpieczeństwo zakupów i zaufanie między kupującymi a sprzedającymi. Polityka zwrotów na eBayu zależy od indywidualnych sprzedawców, którzy mają możliwość ustalenia własnych zasad. Platforma jednak oferuje program Ochrony Kupujących, który zapewnia zwrot pieniędzy w przypadku niezgodności produktu z opisem lub nieotrzymania towaru.
Amazon zrewolucjonizował doświadczenie zakupowe dzięki programowi Prime, który oferuje bezpłatną dostawę. Dla klientów, którzy nie są członkami Prime, Amazon nadal oferuje konkurencyjne opcje dostawy, takie jak bezpłatna dostawa przy zamówieniach powyżej określonej kwoty. Amazon posiada rozbudowany system ocen i opinii, umożliwiając klientom ocenianie produktów i pozostawianie recenzji. Opinie te są często wzbogacone zdjęciami, co pozwala potencjalnym kupującym uzyskać pełniejszy obraz produktu. Strona główna oraz sekcje produktowe są personalizowane na podstawie wcześniejszych zakupów i aktywności użytkownika, prezentując rekomendacje dopasowane do indywidualnych preferencji. Zaawansowane algorytmy rekomendacji, oparte na sztucznej inteligencji, pomagają w odkrywaniu nowych produktów i promocji. Klienci Amazona mogą zwrócić produkt większości kategorii bez podawania przyczyny, a Amazon często oferuje zwrot kosztów jeszcze przed otrzymaniem towaru.